Nadciśnienie tętnicze to choroba, która dotyka ponad 10 mln Polaków, choć prawie co trzeci nie zdaje sobie z tego sprawy.[1] Prowadzi ono do licznych powikłań, przez co stanowi najważniejszy czynnik ryzyka rozwoju chorób układu krążenia na skalę światową.[2]
Choć specjaliści wskazują, że determinującym czynnikiem w zakresie prewencji jest wiedza, w Polsce świadomość na temat nadciśnienia tętniczego jest niska, a to potencjalnie wpływa na ryzyko zachorowania[3]. Warto więc dowiedzieć się, czym jest ta choroba oraz jak wygląda profilaktyka w tym zakresie.
Czym jest nadciśnienie tętnicze?
Siła, z jaką krew napiera na ścianki naczyń krwionośnych, ma ogromne znaczenie dla kondycji wszystkich narządów i ogólnego stanu zdrowia. Przewlekłe lub okresowe wysokie ciśnienie krwi (ciśnienie skurczowe wyższe lub równe 140 mmHg oraz/lub ciśnienie rozkurczowe wyższe lub równe 90 mmHg) to objaw choroby nadciśnienia tętniczego, która może skutkować licznymi powikłaniami, takimi jak choroba wieńcowa, udar mózgu, niewydolność nerek, serca, a także uszkodzenia narządu wzroku. Problem występuje właściwie w każdej grupie wiekowej, przeważnie od 18 do 79 roku życia. Wyróżniane są dwa rodzaje nadciśnienia tętniczego – pierwotne, uwarunkowane czynnikami genetycznymi oraz środowiskowymi, oraz wtórne, wynikające z innych schorzeń.
Profilaktyka
Bardzo ważne w prewencji nadciśnienia tętniczego jest prowadzenie właściwego stylu życia, opartego na aktywności fizycznej oraz stosowaniu zbilansowanej diety. Istotnymi składnikami odżywczymi, mającymi wpływ na obniżanie ciśnienia krwi, są potas i magnez – wyjaśnia dr hab. inż. Dariusz Włodarek – dietetyk i żywieniowiec, Kierownik Zakładu Dietetyki Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie – Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia, dzienne spożycie potasu powinno plasować się na poziomie około 3500 mg, co pozwala na kontrolowanie ciśnienia krwi oraz obniżanie ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia, w szczególności udaru mózgu.[4] Z kolei dzienne spożycie magnezu powinno wynosić od 350 mg do 500 mg u osób dorosłych. Taka ilość wspiera pracę serca, a także obniża ciśnienie krwi, zmniejszając tym samym ryzyko wystąpienia choroby nadciśnienia tętniczego. Oba składniki pokarmowe powinny więc obowiązkowo znaleźć się w diecie, opartej na warzywach i owocach, stanowiących podstawę Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej, opracowanej przez Instytut Żywności i Żywienia (IŻŻ). Ich dzienna ilość powinna wynosić minimum 400 g w 5 porcjach. Jedną z nich może stanowić sok, również w kartonowym opakowaniu.
Sok w prewencji wystąpienia choroby nadciśnienia tętniczego
89% lekarzy i dietetyków zgadza się ze stwierdzeniem, że to właśnie dieta bogata w warzywa, owoce, a także ich przetwory (w tym soki) przyczynia się do ograniczenia ryzyka rozwoju chorób układu krążenia, takich jak nadciśnienie tętnicze, miażdżyca czy niewydolność serca.[5] To pokazuje, że soki, również w kartonowym opakowaniu, powstające z warzyw i owoców, mogą przyczyniać się do obniżenia ciśnienia krwi. Dr Dariusz Włodarek wskazuje, po które produkty szczególnie warto sięgać – Według przeprowadzonych badań[6] sok pomarańczowy zmniejsza ryzyko wystąpienia tzw. zespołu metabolicznego, którego jednym z czynników jest nadciśnienie tętnicze, które może prowadzić do kolejnych powikłań w obrębie układu sercowo-naczyniowego. Dodatkowo, sok z czerwonych pomarańczy zawiera likopen, który dzięki procesowi pasteryzacji jest 3 razy lepiej przyswajalny, a który wykazuje właściwości przeciwnowotworowe. Warto również sięgać po pomidory oraz sok pomidorowy, w których znajdziemy m.in. potas, magnez i likopen. Ważne jest systematyczne i regularne dostarczanie wszystkich składników odżywczych, dlatego zaleca się spożywanie warzyw i owoców w minimum 5 porcjach, z czego jedną z nim może być szklanka soku. Wysokie spożycie produktów z tej grupy, może realnie wspierać prawidłowe funkcjonowanie organizmu, obniżając ryzyko zachorowania nie tylko na nadciśnienie tętnicze, ale także inne choroby. Specjaliści ds. żywienia zwracają uwagę, że ważna w prawidłowym odżywianiu jest systematyczność, warto więc podejmować #WYZWANIE5PORCJI, aby zmienić nawyki żywieniowe w trosce o zdrowie.
Nadciśnienie tętnicze, mogące występować bezobjawowo nawet przez kilka lat, jest niebezpieczne dla zdrowia ze względu na możliwe powikłania, wynikające z uszkodzenia naczyń krwionośnych. Warto więc stosować profilaktykę, opierającą się na aktywności fizycznej, regularnych pomiarach ciśnienia, a także na diecie, bogatej w potas i magnez. Warzywa, owoce, a także soki z nich powstające, również te w kartonowych opakowaniach, są niezwykle istotne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.
[1] Bandosz P. Zmiany rozpowszechnienia klasycznych czynników ryzyka chorób układu krążenia w Polsce w latach 2002–2011. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych. Gdańsk, Gdański Uniwersytet Medyczny 2013
[2] Zdrojewski T. Częstość występowania i świadomość nadciśnienia tętniczego w Polsce i na świecie. Postępy Nauk Medycznych 2011, t. XXIV, supl. 3
[3] Niedostateczna wiedza Polaków na temat kryteriów nadciśnienia tętniczego i jego powikłań — wyniki badania NATPOL 2011
[4] World Health Organization (2012) Effect of increased potassium intake on blood pressure, renal function, blood lipids and other potential adverse effects. WHO: Geneva, Switzerland.
[5] Raport z badania ilościowego IQS dla KUPS, grudzień 2018 r. Badanie wiedzy specjalistów na temat zasad prawidłowego odżywiania. Badanie metodą CATI, próba ogólnopolska = 180.
[6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26471075
Maciej Kania
Źródło: mat. prasowe KUPS
