Gdy gleba osiągnie temperaturę przekraczającą 10 stopni na głębokości około 5 cm, możemy obserwować wtedy wylot pierwszego pokolenia śmietki kapuścianej.
Jakie uprawy są zagrożone?
W wiosennych uprawach takich jak kapusta głowiasta, pekińska, kalafior, brokuły, rzodkiewka i rzodkwi śmietka kapuściana stanowi duże zagrożenie gospodarcze.
Cechy wroga
- owad dorosły ma wielkość około 6 mm, jest ciemnoszary, pokryty czarnymi szczecinkami, wyglądem przypominający muchę domową;
- białe, podłużne jajo ma długość do 1,2 mm;
- larwa dorasta do 7 mm, jest żółtobiała, beznoga;
- poczwarka (tzw. bobówka) pozostaje w ostatniej, stwardniałej wylince, stanowiącej osłonę, początkowo jasnobrązowej, potem brunatnej. To ona zimuje w glebie, w strefie korzeniowej rośliny żywicielskiej.
Termin wylotu, kiedy reagować?
Termin wylotu muchówek, głównie uzależniony jest od temperatury. Pierwsze pokolenie pojawia się, gdy temperatura gleby na głębokości 5 cm osiąga 10 stopni. Po wylocie odżywia się nektarem kwiatowym, a po upływie około dwóch tygodni samica zaczyna składać jaja na odsłoniętych szyjkach korzeniowych lub bezpośrednio do gleby. W ciągu życia może złożyć ponad 100 jaj. Larwa rozwija się około 20 dni – w szyjce korzeniowej, korzeniach kapusty, zgrubieniach kalarepy, rzodkiewki i rzodkwi, po czym przechodzi w stan spoczynku.
fot. żerowanie śmietki na rzodkiewce
Jak rozpoznać ich obecność?
Pierwsze pokolenie – larwy – uszkadzają głównie korzenie roślin z rodziny kapustnych. Po wyjściu z jaja wgryzają się pod skórkę i drążą w korzeniu płytkie korytarze. Należy lustrować uprawy i wyciągać rośliny z ziemi. Jeżeli zauważymy obecność 3 larw na korzeniu, jest to równoznaczne z zahamowaniem wzrostu, a w konsekwencji zamieraniem roślin. Uszkodzone przez śmietkę rośliny znacznie słabiej rosną i więdną. W miejscu uszkodzenia przez śmietkę korzeń często gnije. Larwy śmietki znaleźć też możemy w zgrubieniach kalarepy. Drążą tam korytarze pod skórką z widocznymi wżerami w postaci płytkich korytarzy wypełnionych odchodami.
W rzodkiewce i rzodkwi larwy wgryzają się do wnętrza ich zgrubień i tam żerują. Uszkodzona tkanka ciemnieje, gnije z powodu infekcji powodowanej przez różne czynniki chorobotwórcze, a końcowa część zgrubienia jest oblepiona wilgotną ziemią. Rzodkiewka zaatakowana przez śmietkę kapuścianą nie osiąga odpowiednich rozmiarów oraz kształtów, przez co nie nadaje się ani do konsumpcji, ani do handlu.
fot. Dorosła śmietka kapuściana
fot. objawy żerowania na kalarepie
fot. objawy żerowania na kalarepie
fot. Uszkodzenia zgrubień rzodkwi i rzodkiewki
Co możemy? Na pewno nie chemię...
W warzywach, które uprawiane są na wczesny zbiór ze względu na krótki okres karencji, nie ma jak stosować preparatów chemicznych. Za to proponowane są przede wszystkim metody takie jak:
- stosowanie płodozmianu – nie wolno uprawiać po sobie roślin z rodziny kapustnych, także rzodkiewki po kapuście;
- dokładne przykrywanie obornika, bo jego zapach przyciąga dorosłe muchówki;
- zakładanie w wietrznikach siatek entomologicznych;
- monitorowanie i odławianie śmietki kapuścianej za pomocą pułapki zapachowej;
- przykrywanie roślin siatkami syntetycznymi (markizeta) o oczkach 1 mm × 1 mm lub 1 mm × 1–1,2 mm, albo włókniną poliuretanową, lub folią. Skuteczność osłon zależy przede wszystkim od dokładnego umocowania brzegów oraz braku ich uszkodzeń.
opr. Bernat Patrycja na podstawie dr Maria Rogowska Państwowa Uczelnia im. Stefana Batorego w Skierniewicach
