Podczas wschodów sadzeniaki ziemniaków są narażone na infekcje patogenami grzybowymi i żerowanie szkodników. Plantatorzy mają dwa sposoby przeprowadzenia zaprawiania – poprzez zaprawiarki montowane na sadzarkach lub urządzenia stacjonarne.
Najbardziej popularne jest wykorzystywanie zaprawiarek działających równolegle z pracą sadzarek. Jest to sposób łatwiejszy i szybszy. Obsługa sprowadza się do uzupełniania cieczy użytkowej z zaprawą oraz pilnowania odpowiedniej liczby sadzeniaków w zbiorniku sadzarki.
Rozpylacze lub piana
Zaprawiarki rozpylaczowe poprzez odpowiednio umieszczone dysze opryskują bulwy podczas ich wpadania do redlin. Głównym elementem takich urządzeń jest montowany na sadzarce zbiornik na ciecz roboczą i pompa tłocząca. Mogą być wykorzystywane różne formy jej napędu w postaci prądu elektrycznego, WOM lub instalacji hydraulicznej ciągnika. Zaprawiarki takie wyposażone są także w przewody elastyczne oraz rozpylacze drobnokropliste. Są one zazwyczaj montowane na komorze czerpakowej sadzarki. Innym rozwiązaniem jest umieszczenie ich na zewnątrz sadzarki. Opryskiwane są sadzeniaki spadające w redliny, ale dostępne są zestawy maszyn, które opryskują także pas podglebia przed zasypaniem i uformowaniem redliny, zapewniając sadzeniakom dodatkową ochronę.
Takie rozwiązanie powoduje, że nie jest brudzony cieczą roboczą aparat przenośnikowo-czerpakowy sadzarki. Opryskiwanie zaprawą pasa gleby może być także wykorzystywane podczas sadzenia ziemniaków podkiełkowanych.
Drugim typem zaprawiarek wykorzystywanych podczas sadzenia są urządzenia, w których nośnikiem zaprawy jest piana. Zwykle ich zbiorniki umieszczane są na ramie sadzarki. Zgodnie z instrukcją zawartą w etykiecie, zaprawa musi być rozpuszczona w wodzie. Do roztworu dodawany jest środek powodujący powstawanie piany. Przygotowana mieszanina jest wlewana do zbiornika cieczy użytkowej. W wyposażeniu takich zaprawiarek znajduje się także sprężarka, wtłaczająca sprężone powietrze do zbiornika, dzięki czemu powstaje piana. Pod ciśnieniem spieniona zaprawa jest podawana do przewodów. Sadzeniaki są pokrywane pianą przed pobraniem ich przez czerpaki.
Lepsze pokrycie
Zaprawiarki stacjonarne są stosowane do zaprawienia sadzeniaków krótko przed wyjazdem na pole. To maszyny typu ULV. Zwykle montowane są nad rolkowymi przenośnikami ziemniaków w magazynach. Nanoszą one zaprawę na bulwy poprzez dysze wytwarzające drobne krople dzięki wysokoobrotowym tarczom rozpylającym. Tego rodzaju zaprawiarki stosowane są zarówno do zaprawiania ziemniaków bezpośrednio przed sadzeniem, jak również do ochrony ziemniaka przed gniciem i kiełkowaniem w czasie magazynowania.
Zaprawiarki montowane na sadzarkach zwykle pokrywają środkiem bulwy w 50–70%, zależnie od ułożenia ziemniaka. Dodatkowo jednak, w zależności od ustawienia dysz w pewnym stopniu opryskiwana jest gleba. W przypadku zaprawiania metodą stacjonarną – w magazynie – zużywana jest mniejsza ilość cieczy roboczej, zazwyczaj jest to kilka litrów na tonę opryskiwanych bulw. Ta metoda gwarantuje dużo lepsze pokrycie powierzchni sadzeniaków. Możliwe jest to dzięki wykorzystaniu stołów rolkowych, na których podczas transportu bulwy obracają się.
Przykład stacjonarnej
Przykładem zaprawiarki stacjonarnej są urządzenia MAFEX ULV. W tych maszynach dysze rozpylające mogą być zamontowane na odziemiaczach, napełniarkach skrzyń lub przenośników taśmowych. Dostępne są modele z 1–4 dysz obrotowych ze zbiornikami na ciecz użytkową o pojemnościach 10 lub 31 litrów.
Urządzenia MAFEX gwarantują równomierny oprysk poprzez rozproszenie środka w dużej ilości kropel takiej samej wielkości. Jest to możliwe dzięki sile odśrodkowej, poprzez zastosowanie specjalnie zaprojektowanej tarczy obrotowej, która wytwarza około 30 milionów kropli z 1 ml cieczy. Krople są nanoszone równomiernie na powierzchnię dzięki pionowemu strumieniowi powietrznemu wytwarzanemu przez tarczę.
Faska®
Faska® jest przykładem zaprawiarki pracującej wraz z sadzarką. Może być wyposażona w zbiornik o pojemności 60, 120 lub 240 litrów, wykonany z żywicy i maty szklanej, ramy metalowej malowanej proszkowo oraz pompy z silnikiem elektrycznym 12 V lub 24 V. W skład zestawu wchodzą również ramiona opryskowe ze specjalistycznymi dyszami, zaworami regulacyjnymi i przewodami tłocznymi. Zbiornik ma poziomowskaz i zawór spustowy oraz zestaw filtrów uniemożliwiających jakiekolwiek zatykanie dysz.
Zaprawiarka jest przystosowana do samodzielnego montażu z możliwością podłączenia bezpośrednio do akumulatora ciągnika lub gniazda oświetleniowego (wtyczka na wyposażeniu). Przełącznik klapkowy włącz/wyłącz z oddzielnym przewodem elektrycznym montuje się w kabinie operatora. Ramiona opryskowe z dyszami umieszcza się na pługach sadzarki pod kątem umożliwiającym dokładny oprysk ziemniaka podczas spadania do redliny.
Apli-Tech AZ-80 Optimal
Innym przykładem zaprawiarki rozpylaczowej jest urządzenie Apli-Tech AZ-80 Optimal montowane na sadzarkę 2, 4 lub 6 rzędową. Można je wyposażyć w 1 lub 2 rozpylacze na 1 sekcję sadzarki. Ma dwa hydrauliczne mieszadła, zawór sterujący, trzy stopnie filtracji cieczy i jest zasilane elektrycznie.
W Polsce są także dostępne bardziej złożone zestawy maszynowe, przeznaczone nie tylko do sadzenia ziemniaków, ale także jednoczesnej uprawy gleby. Tornado Plant firmy Akpil to zestaw uprawowo-sadzeniowy. Składa się z zawieszanej brony wirnikowej z zębatym wałem doprawiającym typu paker. Drugi człon zestawu stanowi czterorzędowa sadzarka z taśmowo-kubełkowym zespołem pojedynkującym. Zestaw może być wyposażony w ciśnieniową zaprawiarkę bulw, a także ciśnieniowo unoszoną skrzynię na sadzeniaki. Redlice płytkowe tworzą bruzdy. Po umieszczeniu w nich sadzeniaków redliny są tworzone przez bierną formownicę i obsypnik talerzowy. 
Tomasz Ślęzak
