Podczas produkcji rozsady m.in. selera częstym problemem są patogeny odglebowe, powodujące zgnilizny korzeni. Porażone rośliny cechują się wolniejszym wzrostem, ich liście żółkną, a przy próbie wyciągnięcia rośliny z komórki część nadziemna odrywa się. Problem najczęściej uwidacznia się podczas produkcji rozsady na najwcześniejsze nasadzenia. Jak sobie z nim radzić?
fot. Patogeny odglebowe powodują zgnilizny korzeni, ich brązowienie i obumieranie oraz przewężenie w szyjce korzeniowej. Często przy próbie wyciągnięcia porażonej rośliny z komórki część nadziemna odrywa się.
Wczesna najtrudniejsza
Produkcja rozsady na najwcześniejsze nasadzenia w aktualnym sezonie nie jest łatwa. Zima zaskoczyła nie tylko drogowców, my również zdążyliśmy zapomnieć co to siarczyste mrozy i śnieg. Utrzymanie właściwej temperatury w obiekcie wiąże się z dodatkowym wydatkiem na opał. Do tego dochodzą nerwy, bo w taki mróz awaria systemu grzewczego może nas puścić z torbami. To nie koniec problemów, bo w warunkach wzmożonej wilgotności i małej ilości dostarczanego światła rośliny są bardziej narażone na patogeny odglebowe. Najczęściej w tym okresie i w takich warunkach są porażane przez Pythium spp.
Grzyby z tego rodzaju pozostają w formie przetrwalnikowej od poprzedniego sezonu na resztkach roślin, glebie, multiplatach, tackach, narzędziach, w zbiornikach na wodę, na wewnętrznych ścianach obiektu itd. Zarodniki pływkowe w środowisku wodnym docierają do korzeni, powodując infekcje objawiające się rdzawymi przebarwieniami, a w sprzyjających patogenowi warunkach obumieraniem korzeni i wypadami roślin. Porażone rośliny są skarłowaciałe i niewyrównane. Jeśli nasza interwencja biologiczna bądź chemiczna uratuje rośliny, to i tak trzeba się liczyć z brakiem wyrównania uratowanych roślin, czego konsekwencją będzie brak wyrównanego plonu. Rośliny ze słabym systemem korzeniowym w otwartym gruncie będą gorzej radzić sobie ze stresami biotycznymi i abiotycznymi. Najlepiej działać profilaktycznie, bądźmy mądrzy przed szkodą.
fot. Niewyrównanie roślin wywołał grzyb Pythium spp.
Jak zmniejszać ryzyko?
Warunki sanitarne są podstawą dobrego zarządzania obiektem szklarniowym, dzięki czemu możemy zmniejszać ryzyko porażenia korzeni selera przez Pythium spp. Po sezonie należy dokładnie oczyścić obiekt z resztek roślinnych i gleby oraz dokonać dezynfekcji. Powtórne wykorzystanie tacek do produkcji nie jest dobrym pomysłem w przypadku powracającego problemu z zainfekowanymi roślinami.
Występowanie tego patogenu najczęściej odnotowujemy przy nadmiernym podlewaniu. Dlatego produkując rozsadę na wczesność zwracajmy uwagę, by nie przelewać roślin, podłoże powinno być tak suche, jak to możliwe, bez powodowania stresu.
Przy produkcji rozsady korzystajmy z dobrej jakości substratu. Profilaktycznie przed wysiewem nasion do substratu możemy dodać pożyteczne mikroorganizmy, które wykazują działanie antagonistyczne wobec patogenów.
Jaki jest cel takiego zabiegu?
Mikroorganizmy wyselekcjonowane do ochrony biologicznej na podstawie wielu lat badań mogą działać na trzy sposoby.
- po pierwsze konkurencja, czyli walka o zasiedlenie ryzosfery;
- po drugie antybioza, czyli wytwarzanie substancji toksycznych dla patogenów;
- po trzecie mikopasożytnictwo, czyli patogen stanowi pokarm dla wprowadzonego pożytecznego mikroorganizmu.
Takie cechy wykazują grzyby Trichoderma spp. W wielu badaniach szczególnie dobre właściwości antagonistyczne wobec Pythium spp. wykazuje Trichoderma harzianum. Nie dość, że ma wszystkie wyżej wymienione cechy, pozwalające ograniczać występowanie Pythium spp., to w dodatku może stymulować wzrost roślin oraz ich mechanizmy obronne. Na rynku są dostępne rozwiązania w postaci gotowych produktów. Pamiętajmy, że wybierając rozwiązania biologiczne nie możemy równocześnie stosować grzybobójczych środków chemicznych do odkażania podłoża.
Gotowe rozwiązania
Grzyb Trichoderma harzianum jest zawarty m.in. w preparatach Trianum (G i P). W przypadku produkcji rozsady trzeba go równomiernie wymieszać z podłożem przed siewem nasion. Wiadomo jednak, że grzyb Pythium spp. jest problemem nie tylko dla rozsady. Dlatego warto rozprowadzić Trianum-G na powierzchni podłoża, używając rozrzutnika do granulatu (granulki Trianum-G mają wielkość 300–700 mikrometrów). Etykieta rekomenduje użycie Trianum-G w uprawach pod osłonami: pomidora, dyniowatych, sałaty i innych liściowych.
Należy pamiętać o zapobiegawczym stosowaniu Trianum-G, najlepiej podczas siewu nasion czy sadzenia rozsady. Grzyb Trichoderma harzianum rozwija się w temperaturze 10–34°C i przy pH 4–8. W przypadku środków biologicznych, do jakich należy Trianum nie wolno zapominać, że w preparacie jest żywy organizm. Trzeba więc przestrzegać optymalnej temperatury przechowywania – od 4°C do 8°C, nie przekraczać terminu ważności i unikać bezpośredniego nasłonecznienia. Chodzi przecież o zastosowanie żywego organizmu i w dobrej kondycji.
W uprawach pod osłonami (sałata i inne liściowe, korzeniowe, dyniowate) można też zastosować Trianum-P – w formie granul do sporządzania zawiesiny wodnej.
Grzyb Trichoderma harzianum znajdziemy też w preparacie Bacitm Radinet, obok grzybów mikoryzowych, bakterii i grzybów ryzosferowych oraz promieniowców silnie stymulujących wzrost i rozwój roślin. Jest to biopreparat w formie proszku do sporządzania zawiesiny wodnej, polecany do podlewania wszystkich gatunków roślin mikroyzujących po pikowaniu siewek do multiplatów.
Marcin Wieczyński
