Jakość – Quality

Jakość wg dr Marii Grzegorzewskiej

Cebula i czosnek

Dr Maria Grzegorzewska z Pracowni Przechowalnictwa i Fizjologii Pozbiorczej Owoców i Warzyw Instytutu Ogrodnictwa wskazała na problemy tego sezonu i ich wpływ na słabą jakość warzyw. Cebula i czosnek z braku wody wytworzyły w wielu gospodarstwach małe cebule i główki. Wysokie temperatury i nasłonecznienie spowodowały wczesne i zbyt szybkie ich dojrzewanie. Tym samym nie zdążyły nagromadzić wystarczającej ilości kwasu abscysynowego, odpowiedzialnego za długi spoczynek. Żeby zahamować wyrastanie cebul i główek, należy przechowywać je w chłodni w temperaturze 0^oC.

Kapusta i sałata

Na wewnętrznych liściach kapusty i sałaty często w tym roku występuje tipburn, czyli wewnętrzne brunatnienie główek. Przyczyną jest niedobór wapnia, powodujący nieprawidłowy rozwój blaszek środkowych, łączących komórki ze sobą. Blaszki są zbudowane z cukrów i pektyn, których wiązania są wysycone jonami wapnia. Po rozerwaniu wiązań utlenione cukry nadają tym miejscom kolor brązowy. Dlaczego liście wewnętrzne? Ponieważ nie transpirują (i tym samym nie pobierają Ca) tak intensywnie, jak wystawione na słońce liście zewnętrzne. Przyczyną niedostatecznego pobierania wapnia z podłoża jest też nadmierna koncentracja kationów potasu i amonowych (K+, NH4+). Zastosowany dolistnie bor pozytywnie wpływa na pobieranie i transport wapnia.

Do wyprodukowania tony główek kapusta pekińska potrzebuje 1 kg Ca.

Marchew

– Bielenie wyszczotkowanych korzeni nie jest objawem choroby, to wytrącone ligniny – tłumaczyła dr Grzegorzewska. Utlenione ligniny następnie brązowieją, bo powstają związki fenolowe.

Czernienie korzeni marchwi następuje najczęściej po ich umyciu, wyszczotkowaniu, umieszczeniu w opakowaniach foliowych i przechowywaniu w temperaturze pokojowej. Sprawcą jest grzyb Thielaviopsis basicola (objawia się też w trakcie wegetacji roślin). Oprócz właściwej agrotechniki podczas wegetacji można stosować nanokoloidy miedzi i srebra o wielkości cząstek 8 nm*. Badania wykazały najbardziej zadowalające wyniki przy 100 ppm (przy 50 ppm były nieliczne czarne plamy).

*nm (nanometr to jedna miliardowa metra).

Acrotecium carotae to sprawca czarnej plamistości korzeni marchwi, wykryty w Polsce w 2012 r. Brunatne plamy na korzeniach zapadają się, tworząc krater. Oprócz ochrony przedzbiorczej trzeba również wiedzieć o warunkach termicznych sprzyjających chorobie. Wykopanych korzeni nawet na krótko nie można narazić na temperaturę poniżej 0^oC. Zbiór powinno się przeprowadzać w temperaturze nie niższej niż 7^oC.

Marchwi nie wolno przechowywać w pobliżu owoców czy kwiatów ciętych produkujących etylen. W takich warunkach w korzeniach powstają izokumaryny, nadające marchwi gorzki smak.

Jakość wg dr Marii Rogowskiej

Dr Maria Rogowska dużo uwagi poświęciła dwóm polifagicznym gatunkom szkodników atakujących agrest, porzeczki, jeżyny, borówkę amerykańską, aronię, truskawkę oraz malinę i winorośl, a mianowicie muszce plamoskrzydłej (Drosophila suzukii) i wywilżnie karłowatej (Drosophila melanogaster).

W 2015 r. muszka plamoskrzydła została odnotowana w 9 polskich województwach. Obecnie występuje na terenie całego kraju.

Rozpoznać muszkę

Muszka plamoskrzydła ma barwę żółtawą do brązowej, z widocznymi ciemnymi pasami na odwłoku. U samców w dolnej części skrzydeł występują dwie ciemne plamki. Samice mają wielkość 3,2–3,4 mm, a samce 2,6–2,8 mm. Jaja są początkowo przezroczyste, potem mlecznobiałe tak jak larwy, których wielkość dochodzi do 6 mm. Poczwarka jest czerwono-brązowa, ma ok. 3,5 mm długości i bytuje w owocu lub na jego powierzchni.

Jak żeruje?

Dorosła muchówka wybiera dojrzewający i nieuszkodzony owoc, w którym składa kilka jaj. Szkodniki są wabione również przez zapach rozkładających się, opadłych owoców. Wykluwające się larwy odżywiają się miąższem owocu. Skórka zapada się w miejscu uszkodzenia, dochodzi do infekcji wtórnych (np. Botrytis cinerea). Owoce gniją, tracą wartość handlową. W przypadku złożenia jaj krótko przed zbiorem, objawy mogą się ujawniać w przechowalni, transporcie lub na półce sklepowej. Szkodnik rozprzestrzenia się głównie z transportowanymi owocami, w których ukryte są jaja i larwy.

Co do dnia…

Zimują osobniki dorosłe, ich wylot następuje wiosną, gdy temperatura przekroczy 5ºC. Samica składa od 200 do ponad 300 jaj w ciągu życia. Jaja są składane od kwietnia do listopada. Larwa wylęga się po upływie 1–3 dni, a w owocu żeruje 3–13 dni. Do przepoczwarczenia dochodzi najczęściej w owocu, w tym stadium muszka plamoskrzydła przebywa od 4–43 dni. Osobnik dorosły żyje od 20–56 dni. Zakres temperatur, w których szkodnik się rozwija zawiera się w przedziale 13,4–29,4ºC, przy czym rozwój jest najintensywniejszy w 20–25ºC. Drosophila suzukii wydaje od 3–9 pokoleń w roku.

Karencja!

Na plantacjach roślin jagodowych warto umieszczać pułapki zapachowe Drosinal sygnalizujące szkodnika.

Do zwalczania muszki plamoskrzydłej zarejestrowano: SpinTor 240 SC (karencja 3 dni), Calypso 480 SC (karencja 5–21 dni), Patriot 100 EC (karencja 7 dni). Jak widać, problemem jest karencja środków. Dla Calypso 480 SC w uprawach agrestu i borówki wynosi 21 dni. Najkrótsza jest dla środka SpinTor 240 SC i wynosi 3 dni.

Muszka owocowa, drozofila i…

… owocówka, wywilżnia, wywilżanka to funkcjonujące nazwy uciążliwego i znanego chyba wszystkim owada Drosophila melanogaster. Jest to 2–3-mm muchówka, pojawiająca się latem na przechowywanych także w domach warzywach i owocach, szczególnie uszkodzonych i fermentujących. Muszka żyje ok. 30 dni. Rozwój (od jaja do imago) trwa 7–50 dni, zależnie od temperatury.

– Najważniejsza w zwalczaniu owocówki jest profilaktyka, czyli utrzymywanie porządku, usuwanie resztek owoców, mycie koszy na śmieci, kratek ściekowych itd. – przekazywała dr Rogowska. Warto zakładać pułapki – naczynie z małą ilością wody i resztkami owoców szczelnie przykryte folią z dziurkami zrobionymi wykałaczką. Inny rodzaj pułapki to słoik z octem winnym i płynem do mycia naczyń (50 : 50). Detergent nie pozwala muszkom odlecieć. Pułapki profesjonalne to Trappit lub SmartWay. W sklepach i magazynach powinny działać lampy owadobójcze.

Jakość wg firmy AgroFresh

Marcin Piesiewicz i Przemysław Badowski z firmy AgroFresh zajęli się jakością jabłek i gruszek w tym sezonie. Sprawy tych owoców zostawiamy sadownikom, chcę tylko zwrócić uwagę, że podobnie jak w warzywnictwie (tipburn, sucha zgnilizna wierzchołkowa owoców pomidora i papryki) drzewa miały problem z odżywieniem owoców wapniem. Dlatego już teraz często spotykamy objawy gorzkiej plamistości podskórnej jabłek, pękanie owoców czy szklistość miąższu. 

W celu utrzymania jakości jabłek i gruszek i ograniczenia występowania oparzelizny powierzchniowej przedstawiciele zalecali stosowanie środka ochrony roślin z grupy regulatorów wzrostu SmartFresh ProTabs. Hamuje on wydzielanie etylenu. Jest przeznaczony do stosowania w przechowalniach owoców i pomidorów (opóźnia osiągnięcie bardziej zaawansowanej fazy dojrzewania oraz opóźnia utratę jędrności owoców).

SmartFresh ProTabs należy stosować możliwie najwcześniej po zbiorze. W kwestii stosowania środka wskazana jest konsultacja z przedstawicielami w celu doboru optymalnej dawki przy uwzględnieniu terminu zbioru, odmiany, jakości owoców (stężenie etylenu w komorach nasiennych, jędrność miąższu, test skrobiowy), sposobu schładzania owoców, rodzaju przechowalni, przewidywanego okresu przechowywania itp.

Jakość wg Krystyny Szymańskiej – firma FreshQuality

Kontrolę świeżych warzyw i owoców na etapie sprzedaży detalicznej konsumentowi końcowemu prowadzi Inspekcja Handlowa (DzU 2015, poz. 1419).

Znakowanie świeżych warzyw i owoców (rozporządzenie WE nr 1169/2011 z 13 grudnia).

Minimalna wysokość liter na etykiecie – 1,2 mm. Gdy największa powierzchnia opakowania wynosi 80 cm² – 0,9 mm.

Świeże owoce i warzywa są zwolnione z podawania wartości odżywczej i terminu przydatności.

Ziemniaki mają mieć oznakowanie – wczesne (skórka łuszczy się) lub jadalne (skórka nie łuszczy się).

Prawidłowa pisownia na etykiecie: kg (nie KG), masa netto (nie waga netto), kaliber 60–70 (nie wielkość 60–70 mm).

Znakowanie włoszczyzny:

• składniki: należy wymienić, co zapakowano;
• masa netto: wszystkich składników razem;
• seler – produkt powodujący alergie.

Tab. 2. Kody w praktyce

Tab. 3. Wady bulw ziemniaka ( zewnętrzne i wewnętrzne)

Katarzyna Wójcik