Okazją do tego były spotkania przetwórców: XX Sympozjum KUPS w Wiśle, 17–19 maja i Konferencja Krajowego Stowarzyszenia Przetwórców Owoców i Warzyw w Kielcach, 26 maja.
Warzywa
Według GUS zbiory warzyw gruntowych w 2016 r. wyniosły ponad 4,5 mln ton, tj. o blisko 20% więcej od słabych zbiorów uzyskanych w 2015 r. (wzrost o 754,5 tys. t), a także o 4,3% więcej od średnich zbiorów z lat 2011–2015. Największy wzrost plonowania w porównaniu do roku poprzedniego zanotowano dla warzyw kapustnych oraz pomidorów i ogórków.
Produkcję kapusty szacuje się na 1017,7 tys. t, tj. o 16,3% więcej od zbiorów z roku poprzedniego. Zbiory kalafiorów w sezonie 2016 wyniosły 240,3 tys. t (wzrost o 23,5%). Cebuli było więcej o 18,8% (651,3 tys. t).
Produkcja marchwi jadalnej wyniosła 822,0 tys. t, tj. o 21,3% więcej niż w roku poprzednim, a buraków ćwikłowych – 341,1 tys. t (o 14,8% więcej).
Eksport mrożonych warzyw się zwiększa. Ogółem sprzedaliśmy 423 tys. t po średniej cenie 0,55 euro/kg. Lecz bardziej opłacalne jest lokowanie produktu na rynku krajowym, bo nie eksportujemy mrożonek przeznaczonych do bezpośredniej konsumpcji.
Owoce miękkie
Łączne zbiory owoców uzyskane z krzewów owocowych i plantacji jagodowych w sadach oraz zbiory truskawek i poziomek gruntowych wyniosły w 2016 r. 579,0 tys. t (były o 14,1% wyższe od łącznych zbiorów uzyskanych z sadów w roku poprzednim i zdecydowanie wyższe w porównaniu do lat wcześniejszych).
Największy wzrost produkcji (sięgający blisko 65%) odnotowano dla malin, które w poprzednim roku, z powodu suszy, bardzo słabo plonowały. Zebrano ich 129,1 tys. t.
Mniej o 8 tys. t było jedynie truskawek (197 tys. t). Silne mrozy występujące w styczniu, przy braku śniegu, spowodowały uszkodzenia na niektórych plantacjach truskawek, zwłaszcza młodych. Po zimie wiele plantacji truskawek było w słabej kondycji, nie tylko z powodu uszkodzeń mrozowych, ale także z powodu suszy, jaka wystąpiła w poprzednim sezonie. Część plantacji została wiosną 2016 r. zaorana.
Nadal wzrasta produkcja porzeczki czarnej (130,8 tys. t). Zbiory byłyby jeszcze wyższe, gdyż niskie ceny spowodowały, że wielu plantatorów produkujących te owoce z przeznaczeniem do przemysłu, zaniechało zbioru.
Wzrosła też produkcja borówki wysokiej (14.7 tys. t).
Zapowiada się chudy rok
Pogoda na jesieni była korzystna dla sadów i jagodników. Po zimie też mieliśmy bardzo dobry ich stan, nieznaczne straty odnotowano w młodych jagodnikach. Poprawił się bilans wodny.
Fala przymrozków 16/17 do 21 kwietnia uszkodziła wczesne odmiany porzeczek czerwonych i czarnych oraz na maliny letniej. Druga fala miała miejsce 9/10 maja. Straty odnotowano na pierwszych kwiatostanach truskawek oraz na malinach letnich. Ostateczna wysokość plonu zależy jednak również od dalszego przebiegu pogody, szczególnie w czasie zbioru, i od dostępności zbieraczy.
Korzystne ceny truskawki w ubiegłym sezonie spowodowały wzrost nasadzeń. Po jesieni i zimie zaobserwowano lepszą kondycję plantacji – więcej zawiązków. Adam Miłoszewski (Go Frost Servis) przedstawił prognozę wg stanu na 21 tydzień roku. W rejonach: Góra Puławska, Grójec i Powiśle szacuje się straty na ok. 10%, w Górach Świętokrzyskich na 20%. Kaszuby zanotowały znikome uszkodzenia z powodu mocno opóźnionej wegetacji.
Wzrósł areał maliny letniej pod świeży rynek. Straty mrozowe oceniane są na 10–20%. W malinie jesiennej wschodzące pędy uległy przemarznięciu i zostały skoszone, co skróci sezon o 2–3 tyg. Uszkodzenia w pędach ok. 10%. Szacuje się, że zbiory mogą być mniejsze o 20–30%. Jeśli prawdą jest, że Serbia będzie miała straty rzędu 20–25% można przypuszczać, że relatywnie wysokie ceny na te owoce zostaną utrzymane.
Kondycja plantacji porzeczki czarnej jest słaba z powodu braku należytej ochrony przez lata nieopłacalnej produkcji. Większe straty po wiosennych przymrozkach odnotowano w odmianach wczesnych na plantacjach zlokalizowanych we wschodniej i południowej części kraju. Tam mogą one być nawet rzędu 50%. Nowe odmiany dają większy plon dzięki czemu straty mogą być zniwelowane o 10–15%. Nie wiadomo, czy te straty zbilansują zapotrzebowanie. Przetwórcy oceniają, że można zagospodarować rocznie jedynie ok. 100 tys. ton porzeczki czarnej.
Jolanta Szaciłło
