Ciężar objętościowy inaczej gęstość objętościową wyraża się w g/dm3 lub w kg/dm3 podłoża. Wartość tę przyjmuje się do obliczania potrzeb nawozowych gleb w warstwie ornej.
Jest to masa suchej gleby o określonej objętości i nienaruszonej strukturze. Gęstość objętościowa charakteryzuje tylko dwie fazy gleby stałą oraz gazową. Cała woda zawarta w próbie odparowuje w czasie jej suszenia w temperaturze 105ºC.
Wraz ze wzrostem zagęszczenia fazy stałej i zmniejszenia objętości porów glebowych gęstość objętościowa się zwiększa. Wielkość ta określa również stosunki powietrzne gleby. Najprościej mówiąc im mniejsza jest gęstość objętościowa, tym gleba jest bardziej przewiewna.
Dla gleb mineralnych gęstość objętościowa wynosi przeciętnie 1500 g/dm3 (1100-1800 g/dm3). Warstwa orna ma zdecydowanie mniejszą gęstość objętościową niż pozostałe poziomy glebowe, w końcu część zabiegów np. orka ma za zadanie poprawić stosunki powietrzno-wodne wierzchniej warstwy gruntu. W glebach o gęstości objętościowej wynoszącej 1500-1700 g/dm3 system korzeniowy ma problemy z prawidłowym rozwojem.
mk