Szalotkę (Allium cepa L. var. aggregatum G.Don) odróżnia od cebuli gniazdowatość, tj. tworzenie na wspólnej piętce kilku lub kilkunastu cebul, które są okryte wspólną łuską. Rośliny osiągają wysokość 15–100 cm. Tworzą cebulki różnego kształtu, podłużne lub jajowate (3–5 cm 0,5–2 cm). Barwa łusek okrywowych jest również różnorodna – różowoczerwona, fioletowa, brązowa lub żółta. Miąższ jest zazwyczaj biały, z różnymi odcieniami. Niektóre typy szalotki bardzo rzadko tworzą pędy kwiatostanowe, inne mają do tego dużą tendencję. Kwiatostany i kwiaty są bardzo podobne do cebuli zwyczajnej.
Na cebulę i na szczypior
Szalotka odznacza się dużą wczesnością, w porównaniu z cebulą zwyczajną. Dojrzałość zbiorczą osiąga po 70–75 dniach od posadzenia, a szczypior można zbierać już po około 30 dniach. Z jednej cebuli może wyrosnąć od kilku do 40 sztuk cebulek o masie do 500 g. Cebulki w gnieździe są różnej wielkości, od 15 do 30 g. Szalotka może wydać wysoki plon szczypioru, nawet do 50 t/ha, a cebul do 30 t/ha.
Nasiona szalotki są bardzo drogie (koszt nasion na hektar to około 20 tys. zł). Cykl produkcji od siewu do zbioru jest tak długi, jak u cebuli zwyczajnej uprawianej z siewu wprost do gruntu. W związku z tym szalotkę w Polsce często rozmnaża się wegetatywnie, sadząc cebule, pochodzące z rozdzielenia gniazd. Są to populacje lokalne o różnych nazwach, które wywodzą się często od nazw miejscowości lub regionu (np. lubelska).
Różne technologie
Cebule szalotki wysadza się wczesną wiosną (w kwietniu) lub jesienią (w październiku) w rozstawie 20–30 10–15 cm. Sadzenie jesienne ma na celu przyspieszenie plonowania szalotki przeznaczonej do sprzedaży w pęczkach (zbiór na przełomie kwietnia i maja). Porównując cebulę zwyczajną, uprawianą z dymki sadzonej jesienią z szalotką, ta druga zimuje znacznie lepiej (niekiedy w 100%), a wiosną dużo wcześniej rozpoczyna wegetację.
Szalotka uprawiana z siewu nasion lub z rozsady wytwarza mniej cebul w gnieździe, ale mogą one być zdecydowanie większe niż przy rozmnażaniu wegetatywnym. Przy wysokich cenach nasion szalotki w stosunku do nasion cebuli, najbardziej opłaca się produkować rozsadę i sadzić ją w polu, kiedy rośliny wytworzą 2–3 liście (4–6 tygodni od wschodów). Siew należy wykonać w trzeciej dekadzie marca. Najlepsze są wielodoniczki o objętości komórek 54–70 cm3 (wydłużone). Produkcja rozsady trwa zazwyczaj 8 tygodni. Optymalny termin sadzenia rozsady to trzecia dekada kwietnia.
W warunkach naszego klimatu termin sadzenia cebulek szalotki przypada zwykle na pierwszą lub drugą dekadę kwietnia. Na przyspieszenie zbiorów (o 7–10 dni) wpływa krótkotrwałe przykrycie zagonów folią perforowaną lub agrowłókniną przez 10–14 dni, najlepiej nie na płask, ale na rusztowaniu, unikając deformacji i zasychania szczypioru. (...)
Elżbieta Kapusta
Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach
Cały artykuł przeczytasz w marcowym numerze miesięcznika Warzywa i Owoce Miękkie.
