Dyniowy zawrót głowy

Do prawidłowego wzrostu dynie wymagają temp. 25°C, a minimalna temp. wzrostu to 8°C. Dlatego też pod ich uprawę trzeba wybrać stanowisko ciepłe i słoneczne lub uprawiać pod osłonami. Gleba powinna być przewiewna, żyzna i przepuszczalna, o średniej lub wysokiej zawartości azotu (uprawiamy w pierwszym roku po oborniku). Rośliny możemy uprawiać z siewu wprost do gruntu lub z rozsady.

W pierwszym przypadku nasiona wysiewamy około 10-go maja. Uprawiając dynię zwyczajną umieszczamy po 2 nasiona w rozstawie 60 cm w rzędzie i 60 cm pomiędzy rzędami. Z reguły na zagonie tworzy się dwa rzędy. Rośliny w rzędach mogą być rozmieszczone naprzemianlegle lub w szachownicę. Dynia olbrzymia potrzebuje więcej miejsca, gdyż wytwarza długie, płożące się pędy. Uprawiamy ją zatem w jednym rzędzie wzdłuż zagonu (przez jego środek), zachowując pomiędzy roślinami odległość 100 do
120 cm.

Jeśli chcemy uzyskać wcześniejszy plon, można pozyskać dynię z rozsady. Przygotowuje się ją wcześniej, bo między 15, a 20 kwietnia, wysiewając po 2 nasiona do doniczek wypełnionych podłożem do 2/3 ich wysokości. Możemy wcześniej namoczyć nasiona w wodzie, co również przyśpieszy kiełkowanie. Po wschodach w każdej z doniczek uszczykujemy słabszą z siewek, a gdy wyrasta ona poza brzegi doniczki, uzupełniamy podłożem. Dynia kiełkuje najlepiej w temperaturze 24°C, trwa to zwykle 7-10 dni.

 Na zagon wysadzamy w drugiej połowie maja. Aby przyspieszyć zbiory, jak również w celu zabezpieczenia ich przed silnymi, wysuszającymi liście wiatrami oraz spadkami temp. okrywamy rośliny folią perforowaną lub agrowłókniną. Osłony zdejmuje się gdy na roślinach pojawią się pierwsze kwiaty.

Dlaczego akurat dynia?

Dynie przeżywają ostatnimi czasy renesans, coraz więcej osób zaczyna doceniać jej walory i bogactwo składników mineralnych. Wykorzystanie owoców i nasion dyni jest doceniane pod coraz większym kontem. Różnorodność odmian i ich przeznaczenie sprawia, że warzywo to cieszy się ogromnym zainteresowaniem konsumentów i przetwórców. Dyniowate wykorzystuje się nie tylko podczas zdobienia domów na Halloween, są bogatym źródłem składników mineralnych, nie uczulają, coraz częściej i szerzej wykorzystywane w przemyśle spożywczym-jej zastosowanie i różnorodność wydaje się nie mieć granic. 

Odmiana Justynka cechuje się eliptycznym kształtem z lekkim bruzdowaniem. Owoce są ciemnopomarańczowe (masa 3-3,5 kg), a na ich skórce widoczne są jasne smugi. Konsumenci oceniają miąższ tej odmiany jako bardzo smaczny. Z kolei średnio wczesna odmiana Bambino charakteryzuje się nieco spłaszczonym kształtem owoców i pomarańczową skórką pokrytą delikatną siateczką. Dynie osiągają masę do 15 kg.

Na polskim rynku od kilku lat znane są odmiany dyni olbrzymiej - Ambar, Bambino, Justynka, Karowita oraz Melonowa Żółta.
Owoce odmiany Ambar zawierają znaczne ilości betakarotenu, białka oraz suchej masy. Ponadto wyróżniają się ciemnozielonym kolorem skórki z lekkim, szarym prążkowaniem i intensywnie żółtym lub pomarańczowym miąższem. Owoce są kuliste lub nieco spłaszczone i dorastają przeważnie do 4 kg. W odpowiednich warunkach dynie tej odmiany można przechowywać do marca.

Spośród dyni zwyczajnej na uwagę zasługuje odmiana Danka Polka – przeznaczana do uprawy na pestki. Termin zbioru tej odmiany przypada na połowę października. Owoce w miarę dorastania stają się pomarańczowo-zielone (lekko marmurkowate), o masie około 2,8 kg. Inną i bardzo ciekawą propozycją do uprawy są również odmiany pozbawione łupiny nasiennej – Junona i Miranda. Nasiona tych odmian wykorzystywane są do bezpośredniego spożycia lub przetwórstwa (dodatek do wypieków, tłoczenia oleju).

Stopniowo polski rynek podbija również dynia makaronowa, której miąższ po ugotowaniu przypomina makaron i spożywany jest w podobnie jak spaghetti. Odmiana Makaronowa Warszawska wyróżnia się podłużnie-owalnymi owocami z jasno pomarańczową, lekko cętkowaną skórką (1 kg), zaś odmiana Pyza – owocami średniej wielkości, których skórka jest żółtopomarańczowa z żółtą mozaiką.

Owoce dyni zbiera się, gdy są całkowicie dojrzałe, co poznaje się po zmianie barwy skórki

na intensywniejszy kolor i „pustym” dźwięku przy pukaniu. Zawierają wtedy najwięcej cukrów. Jesienią (październik), przed spodziewanymi przymrozkami, należy zebrać owoce, gdyż przemarznięte szybko gniją. Przez 10–14 dni po zbiorze owoce powinny być przechowywane w temperaturze 26–30°C i wilgotności powietrza około 80% — takie warunki sprzyjają zabliźnianiu się skaleczeń skórki powstałych podczas zbioru i transportu. Później należy przechowywać je w temperaturze 5–10°C i wilgotności powietrza 70–80%. W takich warunkach mogą być przechowywana nawet przez kilka miesięcy.

Do uprawy w naszym kraju coraz częściej wybierana jest również dynia piżmowa (m.in. Early Butternut, Muscat de Provence, Futsu Black).

Dynia jest dobrym przedplonem dla wielu warzyw - pozostawia pole wolne od chwastów. Warzywo to uprawia się zazwyczaj w pierwszym roku po oborniku (30-40 t/ha), a na glebach żyznych o dobrej strukturze – w drugim. Dynie pozytywnie reagują na nawożenie kompostem w ilości 40-60 t/ha. Korzystne jest również stanowisko po mieszankach roślin na zielony nawóz.

Zapraszamy zainteresowanych uprawą tego warzywa, jak również osoby już zajmujące się dynią na nasze seminarium dyniowe: 21 października 2018 r., szczegóły w majowym numerze WiOM.