Dlaczego gorczyca?
Jedną z najczęściej wykorzystywanych roślin w mieszankach poplonowych była gorczyca biała. Dobrze rozwinięta i zaorana w optymalnym momencie jako zielony nawóz może zastąpić nawet 20 ton obornika. Największą jednak zaletą gorczycy jest niska cena nasion i ich dostępność, a samo założenie międzyplonu nie wymaga wielu zabiegów agrotechnicznych. Cena 1 kg nasion waha się od 2 do 4 zł, co przy normie wysiewu od 8 do 10 kg/ha, daje koszt założenia 1 hektara plantacji niższy niż 50 zł. Do tej kwoty należy doliczyć jeszcze koszt drugiej rośliny. Na międzyplonach utworzonych z mieszanek obowiązuje zakaz stosowania środków ochrony roślin przez okres ich utrzymania.
Wymogi dotyczące międzyplonu ścierniskowego
W 2018 r. wprowadzono dwie możliwości realizacji wymogów dotyczących międzyplonu ścierniskowego:
1) stały termin wysiewu oraz stały termin utrzymania, tj. wysiew od 1 lipca do 20 sierpnia oraz utrzymanie uprawy co najmniej do 15 października lub
2) indywidualne podejście, tj. wysiew od 1 lipca do 20 sierpnia oraz utrzymanie uprawy przez (co najmniej) 8 tygodni od dnia wysiewu mieszanki. Dzień wysiewu należało wskazać w oświadczeniu złożonym u kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w terminie 7 dni od dnia wysiewu mieszanki.
Przyoranie gorczycy, a przepisy
Najbardziej korzystnym terminem przyorania gorczycy jest początek jej kwitnienia. W tym okresie ma ona najwyższą masę zieloną, nie jest zdrewniała i łatwo rozłoży się w glebie. Po przejściu fazy kwitnienia gorczyca zaczyna drewnieć. Rośliny stają się wiotkie i na skutek tego mniej kruche.
[W tym przypadku rolnik nie miał trudności z dobrym przyoraniem poplonu. Wcześniej rozdrobnił gorczycę mulczerem. Minusem takiego działania są zwiększone koszty – użycie dodatkowej maszyny]
W tym roku gorczyca jako składnik mieszanek wysianych ok. 10 sierpnia zaczęła kwitnienie przed 20 września. I to byłby optymalny termin jej przyorania. Jednak przepisy nie pozwoliły na tak wczesną orkę. Przy długim w tym roku, jesiennym okresie wegetacji, gorczyca zaczęła wykształcać nasiona, które mogą być poważnym źródłem zachwaszczenia dla roślin uprawianych wiosną, a często są to buraki cukrowe. W ten sposób rolnik ma więcej kłopotów niż pożytku z uprawy takich międzyplonów. Zniszczenie części nadziemnej przerośniętych roślin, np. za pomocą brony talerzowej nie zawsze jest skuteczne. Jedynym skutecznym wyjściem jest wcześniejsze jej rozdrobnienie. Można użyć np. orkanu lub innych rozdrabniaczy czy mulczerów.
[Niszczenie gorczycy za pomocą brony talerzowej]
[Kultywator podorywkowy tu nic nie poradził]
[Na tym polu gorczyca jest niszczona za pomocą brony talerzowej. Na powierzchni widać całe rośliny, nie są pocięte i rozdrobnione. Mogą być duże trudności z dobrym ich przyoraniem]
Pobrane przez poplon składniki pokarmowe wrócą do gleby, ale nic nie zastąpi ubytku wody, którą gorczyca pobierała przez dodatkowe kilka tygodni. Warto więc pomyśleć nad wyborem w przyszłym roku wariantu poplonu z mniej intensywnie rosnącymi roślinami, np. facelią, grochem czy peluszką.
Były jednak organizmy, które w doskonały sposób wykorzystały kwitnące plantacje gorczycy. Mam tu ma myśli pszczoły i inne owady zapylające, które zbierały pożytek jeszcze w październiku na kwitnących plantacjach. W latach ubiegłych takich możliwości pszczoły nie miały.
[Zdjęcie wykonane 17 października. Widoczne wykształcone łuszczyny gorczycy]
Zbigniew Obrocki
Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w Hrubieszowie
