StoryEditor

Siedmiolatka z Dalekiego Wschodu

03.07.2019., 11:59h
W najbliższych latach w Europie Zachodniej zwiększy się zainteresowanie cebulą siedmiolatką. Podczas gdy rynek ogrodniczy intensywnie szuka nowości, firmy nasienne w Anglii i we Włoszech rozpoczęły już doświadczenia odmianowe, testując, które sprawdzą się w Europie. Liczą na komercyjny sukces.

Cebula siedmiolatka pochodzi z okolic jeziora Bajkał na Syberii, gór Ałtaj w Rosji i północnych Chin. Dobrze rośnie w temperaturach zaledwie kilka stopni powyżej zera. Z tego powodu na południu Chin, gdzie temperatura zimą rzadko spada poniżej 5oC, jest produkowana na dużą skalę pod osłonami.

Młode siewki i rośliny zjada się w całości świeże, traktując je jako przekąskę przed głównym daniem lub smaży przez kilkanaście sekund na gorącym oleju. Natomiast ze starszych roślin, wieloletnich, zbiera się tylko młode liście, tak jak u nas szczypiorek.

Siedmiolatka botanicznie

Cebula siedmiolatka to roślina wieloletnia, nietworząca wyraźnych cebul, a jej liście u nasady mają białe, wspólne pochwy, nazywane łodygą rzekomą. Korzenie są drobne, mało wyrośnięte, jak u pora. Smak rośliny jest zdecydowanie łagodniejszy niż cebuli. Zależnie od odmiany, po jarowizacji roślin zimą w drugim lub rzadziej w trzecim roku uprawy tworzy się kwiatostan. Jest to baldach, wyglądający jak główka. Pęd kwiatostanowy jest pusty w środku, tej samej średnicy na całej długości. Kwiaty są drobne, biało-żółte. Gatunek jest obcopylny w 75–90%. Owocem siedmiolatki jest trójkomorowa torebka. W każdej torebce mieszczą się 2 czarne nasiona, zwykle o połowę mniejsze niż u cebuli.

Nasiona tego gatunku, podobnie jak cebuli, nie przechodzą fazy fizjologicznego spoczynku po zbiorze, dlatego w latach wilgotnych i chłodnych mogą porastać (przedwcześnie kiełkować) już na roślinie macierzystej. Nasiona cebuli siedmiolatki dosyć szybko (w ciągu roku) tracą zdolność kiełkowania. Według badań chińskich, przy przechowywaniu nasion w opakowaniach hermetycznych (puszki lub folie) w temperaturze powietrza ok. 4oC, nasiona o wilgotności do 9–10% zachowują zdolność kiełkowania jedynie przez około 2 lata. Z tego powodu nasiona nowych odmian tego gatunku do uprawy towarowej i przyspieszania pod osłonami mogą być droższe od nasion cebuli.

Nowe podejście hodowców

Jeszcze 30–40 lat temu cebula siedmiolatka była spotykana głównie w ogrodach przydomowych, bo na wiosnę wypełniała lukę, gdy na rynku kończyła się cebula z przechowalni, a nie było jeszcze nowej cebuli. Jej atutem była wówczas wczesność, bo jest to roślina wieloletnia. Dlatego zimotrwałość i smak szczypioru (roślina jest wrażliwa na suszę, co wpływa niekorzystnie na jej smak) miały wtedy w hodowli nowych odmian kluczowe znaczenie. 



Obecnie, gdy na rynku jest stała nadprodukcja cebuli i pojawiły się odmiany cebuli zimujące w gruncie, hodowla nowych odmian siedmiolatki idzie dalej w kierunku wczesności (w uprawie na szczypior), jednak pojawiły się też nowe kierunki hodowli. Są to: plenność, wydłużona biała łodyga rzekoma, odporność na mączniaka rzekomego i szarą pleśń. Nasiona takich odmian mają już dziś dobrą cenę. Na rynku są zarówno odmiany ustalone, jak i mieszańcowe.

Traktowana jak roczna

W uprawie towarowej w Japonii, Chinach, Korei Południowej, USA i Niemczech cebulę siedmiolatkę uprawia się na jednorazowy zbiór młodych roślin, a więc tak, jak roślinę roczną. Aż 70% światowej powierzchni uprawy tego warzywa znajduje się w Japonii. Hodowlę nowych odmian mieszańcowych cebuli siedmiolatki w oparciu na liniach męskosterylnych prowadzi się w 4 firmach japońskich – Sakata z siedzibą w Jokohamie, Tokita – w Saitama, Kaneko – Maebashi oraz Musashino w Tokio. Hodowlę twórczą tego gatunku prowadzą też Koreańczycy, Chińczycy, Holendrzy i Amerykanie.

Siedmiolatkę uprawia się wyłącznie z siewu na bardzo żyznych glebach, stosując obornik i wysokie nawożenie mineralne, często celowo zagęszczając siew nasion na zagonach, aby rośliny były bardziej delikatne. Najbardziej popularne są odmiany z japońskich grup Kaga i Senju o wydłużonych łodygach rzekomych. Niektórzy plantatorzy w Japonii wydłużają jeszcze dodatkowo jej łodygi rzekome przez obsypywanie roślin ziemią.


W Europie, oprócz tradycyjnego pozyskiwania szczypioru, ten gatunek uprawia się też z przeznaczeniem na zbiór łodyg rzekomych do bezpośredniego spożycia. Pokrojone części białe dodaje się jako składnik sałatek warzywnych (ang. salad onion). Ocenia się, że w Niemczech już teraz warzywo to uprawia się na powierzchni 1300–1400 ha. Stosuje się uprawę na zagonach: 4 razy po 2 rzędy. Na jeden hektar wysiewa się od 1,75 do 2,1 mln nasion, głębokość siewu: od 0,5 do 1,5 cm. O końcowym sukcesie finansowym uprawy decyduje m. in. staranne przygotowanie zagonów i duża obsada roślin na polu, co osiąga się przez precyzyjny siew nasion dobrej jakości. Rośliny zbiera się ręcznie i wiąże w pęczki. Z tego powodu najlepsze są odmiany mieszańcowe, bardziej wyrównane – umożliwiające jednorazowy zbiór.


Maciej Kania
Źródło: Na podstawie artykułu prof. Romana Hołubowicza oraz Gregorio Paduli z numeru 7/2018 WiOM

21. listopad 2024 12:35