Wiele dotychczasowych opracowań z zakresu ochrony roślin koncentrowało się nad opisem biologii, ekologii i chemicznego zwalczania najważniejszych gatunków szkodników warzyw. Jednak w ciągu ostatnich 30 lat w Polsce nastąpiły pozytywne i daleko idące zmiany doty- czące wprowadzenia do komercyjnej uprawy gatunków warzyw, których produkcja dotychczas była prowadzona na małą lub nawet amatorską skalę. Wprowadzono nowe gatunki i odmiany skutkiem czego fauna szkodników uległa również zmianom. Z powodu braku potencjału badawczego specjalistów zajmujących się ochroną upraw warzywnych w porównaniu do innych upraw (sadowniczych, rolniczych) trudno było nadążyć z potrzebami praktyki.
Te wyzwania stają się obecnie jeszcze większe. Dyrektywa 2009/128/WE o bezpiecznym stosowaniu pestycydów i obowiązku przestrzegania zasad integrowanej ochrony roślin wymusza stosowanie proekologicznych metod ochrony roślin. Są one oparte na wiedzy o szkodnikach i chorobach roślin uprawnych. Informacje zawarte w opracowaniu prof. J. Szwejdy będą w tym również bardzo pomocne.
Prof. Jerzy Szwejda reprezentuje solidną i niestety zanikającą „szkołę entomologii stosowanej” nie tylko w Polsce, ale i w Europie Zachodniej, Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie. Ukazuje się wiele artykułów i apeli o przywrócenie standardów pracy badawczej rozpoczynającej się od poważnej analizy faunistycznej, popartej solidną pracą nad taksonomią występujących gatunków fitofagów i ich wrogów naturalnych, a dopiero potem przystąpienie do prac nad biologią, ekologią, szkodliwością i programami zwalczania występujących gatunków. Taką metodykę prac przyjął prof. Szwejda rozpoczynając pracę w ówczesnym Instytucie Warzywnictwa w Skierniewicach. Prof. Jan Boczek, wówczas przełożony prof. J. Szwejdy, ustanowił takie standardy pracy entomologów w Instytucie Warzywnictwa i w Katedrze Entomologii Stosowanej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
Prof. J. Szwejda wszystkie swoje prace naukowe rozpoczynał od solidnego przygotowania ekspertyzy taksonomicznej badanych gatunków. Korzystał z wiedzy doświadczonych, ówczesnych entomologów pracujących w Instytucie Zoologii Polskiej Akademii Nauk, jak i starszych kolegów pracujących w innych instytutach badawczych. Jednocześnie entomolodzy – seniorzy pracujący w terenowych stacjach badawczych doceniali jego prace i dzielili się swoim doświadczeniem, a w końcu powierzali mu swoje zbiory i publikacje.
Recenzję opublikowanej książki należy rozpocząć od stwierdzenia, że w najbliższym okresie prawdopodobnie nikt już nie przygotuje takiego opracowania. Młodzi entomolodzy nie zgłębiają dawnych publikacji i nie mają do nich dostępu. Internet stwarza tylko ograniczony dostęp do starszej literatury, pomija publikacje do lat 70., a już na pewno nie cytuje dawnych publikacji z terenu ziem polskich okresu przedwojennego. Nie ma też odniesień do oryginalnych, ważnych artykułów opublikowanych w różnych biuletynach czy nawet publikacjach Polskiej Akademii Nauk (Roczniki Nauk Rolniczych). Autor zgromadził imponującą bazę danych obejmującą szkodniki roślin warzywnych uprawianych w polu (…).
Należy podkreślić, że nie było i nie ma innego tak szczegółowego opracowania fitofagicznej fauny warzyw w Polsce. Jest ono ważnym i być może jedynym, łatwo dostępnym źródłem wiedzy, nie tylko o głównych szkodnikach, ale też gatunkach obecnie notowanych spora- dycznie (…).
Polecam tę pozycję wykładowcom i studentom wyższych uczelni, entomologom pracującym nad szkodnikami warzyw w instytutach branżowych, pracownikom doradztwa rolniczego i firmom świadczących usługi doradcze. Książka ta jest również ważna dla producentów warzyw, opierających swoje decyzje ochrony tych upraw na właściwym określeniu gatunku występującego szkodnika.
