Kapusta bardzo korzystnie reaguje na nawożenie organiczne, jesienne lub wiosenne, w zależności od daty sadzenia kapusty i kategorii agronomicznej gleby. Pod odmiany późne, sadzone w maju i czerwcu, można zabieg wykonać wiosną, z uwzględnieniem ryzyka przesuszenia gleby. W przypadku odmian wczesnych lepiej nawożenie wykonać jesienią. Nawozy organiczne muszą być jak najszybciej przykryte lub wymieszane z glebą. Każdy dzień zwłoki to 10−15% straty azotu. Głębokość przyorywania obornika zależy od kategorii agronomicznej gleby wg zasady, że im gleba cięższa, tym przyorujemy płycej. Przyjmuje się, że na glebach ciężkich powinno to być 15 cm, na średnich 20 cm, a na lekkich 25 cm. Jedynie dobrze przefermentowane komposty i nawozy płynne można mieszać kultywatorem lub agregatem uprawowym na głębokość 5−10 cm. Nawozy organiczne przyczyniają się do zwiększenia retencji wody w glebie i są źródłem składników pokarmowych, zwłaszcza mikroelementów.
Modyfikować nawożenie
Kapusta wymaga żyznych gleb, o odczynie zbliżonym do obojętnego, w zakresie pH 6,5−7,5. Jedynie na glebach torfowych pH może być niższe, w granicach 5,5−6,5. Uprawa kapusty na zbyt kwaśnych stanowiskach wiąże się ze zwiększonym ryzykiem porażenia roślin kiłą kapusty. Ponadto dochodzi do problemów z pobieraniem składników pokarmowych, głównie fosforu i molibdenu.
Jeżeli nie zrobiono analizy, zazwyczaj stosuje się następujące dawki w czystym składniku (kg/ha): 150−250 N; 80−100 P2O5; 250−350 K2O. Niższe z podanych dawek stosuje się dla kapusty wczesnej. W miarę jak wydłuża się okres uprawy, należy zwiększyć ilość składników pokarmowych.
Po zastosowaniu obornika należy ograniczyć nawożenie mineralne, zazwyczaj do poziomu (kg/ha): 100 N; 50−70 P2O5 i 150−250 K2O. Inaczej postępujemy w sytuacji, gdy plantacja jest nawadniana. Z powodu większych plonów i ryzyka wymywania składników (głównie azotu), dawki nawozów mineralnych należy zwiększyć nawet o 50%, zależnie od zasobności gleby.
Dawkowanie azotu
Zalecane zawartości składników pokarmowych (tzw. liczby graniczne) podano w tabeli. Niższe z przedstawionych wartości zaleca się dla kapusty wczesnej, wyższe dla odmian późniejszych.
Tab. 1. Standardowe zawartości makroskładników dla kapusty głowiastej białej [mg/dm3]
| Termin uprawy | N | P | K | Mg | S | Ca |
| wczesny zbiór | 100-120 | 50-60 | 150-175 | 50-70 | 20-30 | 750-1200 |
| późny zbiór | 120-150 | 50-70 | 175-225 | 60-80 | 30-50 | 750-1500 |
Spośród makroskładników azot ma podstawowe znaczenie, ponieważ prawie w każdej glebie jest go za mało. Kapusta bardzo dobrze reaguje na nawożenie azotem, ale należy pamiętać, że jej przenawożenie tym składnikiem grozi nadmierną koncentracją azotanów i pogorszeniem przydatności do kwaszenia i przechowywania.
Zazwyczaj dawki azotu dla kapusty wahają się od 120 do 250 kg N/ha. Jedynie na glebach torfowych, przeznaczonych do uprawy późnych odmian kapusty stosuje się do 50−100 kg N/ha z powodu naturalnie wysokiej jego zawartości w torfie (2−4% N).
Z powodu wielkości dawek i długości wegetacji dawkę azotu należy podzielić na części. Przed sadzeniem rozsady zazwyczaj stosuje się jedną trzecią lub połowę ogólnej dawki azotu, a resztę przeznacza na nawożenie pogłówne i również dzieli się, w zależności od długości uprawy. Jedynie w przypadku uprawy na zbiór bardzo wczesny, całość azotu można zastosować przedwegetacyjnie. Nawóz należy wymieszać broną lub agregatem z 5−10-cm warstwą gleby.
Nawożenie pogłówne rozpoczyna się po przyjęciu rozsady. W przypadku odmian wczesnych pozostałą część azotu rozsiewa się 2−3 tygodnie po sadzeniu. W uprawie odmian późnych wykonuje się 2−3 nawożenia pogłówne, w odstępie 3−4 tygodni, kierując się zasadą, że im dłuższy okres wegetacji i lżejsza gleba, tym mniejsze jednorazowe dawki azotu (50–75 kg N/ha). Ostatnie nawożenie należy wykonać do końca lipca, ponieważ istnieje ryzyko słabego wiązania główek, które są zbyt luźne i może pogorszyć się ich zdolność przechowalnicza oraz do kwaszenia. Jako źródło azotu wybiera się różne nawozy, dobierając je do warunków glebowych (głównie odczynu i kategorii agronomicznej) oraz terminu stosowania.
Do 50 mg siarki
Nawożenie fosforem najlepiej wykonać jesienią, pod orkę przedzimową lub wczesną wiosną. Źródłem fosforu może być superfosfat wzbogacony (40% P2O5) lub pojedynczy (20% P2O5). Kapusta nie ma szczególnych wymagań względem formy potasu, dlatego w jej nawożeniu można stosować sól potasową lub typowe nawozy rolnicze. Mając na uwadze wysokie zapotrzebowanie kapusty na siarkę, warto przynajmniej część potasu wnieść w postaci siarczanu potasu, jeżeli nie będą używane inne nawozy zawierające siarkę.
Z powodu wysokiego zapotrzebowania kapusty na mikroskładniki warto stosować wieloskładnikowe nawozy ogrodnicze. Dobrym rozwiązaniem jest użycie takiego nawozu w ilości wprowadzającej przedwegetacyjną dawkę azotu.
Jak kapusta – to bor
Jak większość roślin z rodziny kapustowatych, kapusta jest bardzo wrażliwa na niedobór boru, którego zawartość w glebie powinna wynosić na początku uprawy 0,5−3 mg B/dm3 gleby. Problemy z dostępnością boru spotyka się najczęściej na glebach podmokłych, świeżo zwapnowanych, w warunkach zbyt wysokiego pH oraz podczas suszy. Jeżeli nawożenie oparte jest głównie na nawozach pojedynczych, warto stosować superfosfat wzbogacony borowany lub saletrzak z borem, a do nawożenia pogłównego saletrę wapniową z borem. W przypadku bardzo niskiej zasobności gleby w bor można zastosować przed sadzeniem rozsady boraks w dawce 15−25 kg/ha lub dolistnie opryskiwać rośliny boraksem (stężenie 0,5%), albo też innym nawozem zawierającym bor.
Mn niedostępny w zasadowym
Czasami w uprawie kapusty spotyka się również deficyt manganu, czego typowymi objawami jest stopniowe zanikanie chlorofilu w tkankach pomiędzy nerwami, a nerwy pozostają zielone. Jeżeli taki stan utrzymuje się dłużej, tkanki te zmieniają barwę na żółtą i w konsekwencji zamierają. Pierwsze symptomy deficytu pojawiają się w momencie, gdy rośliny podejmują intensywny wzrost, co przypada zazwyczaj 4−6 tygodni po sadzeniu rozsady. Problemy z manganem występują najczęściej na glebach węglanowych o odczynie obojętnym lub zasadowym, świeżo wapnowanych oraz torfowych.
Zalecana zawartość manganu w glebie dla kapusty przed sadzeniem rozsady powinna wynosić 5−25 mg Mn/dm3 gleby. Jeżeli na podstawie analizy stwierdzono bardzo niską zawartość manganu lub kapusta jest uprawiana na glebie torfowej, można zastosować 50−75 kg siarczanu manganawego lub 10−20 kg chelatu Mn na hektar. Podczas wegetacji zapobiegawczo można dokarmiać rośliny dolistnie tymi samymi nawozami w stężeniu 0,2−0,5%.
dr Piotr Chohura
