Brunatna plamistość liści buraka
Grzybnia gatunków Ramularia rozwija się zwykle w tkankach liści, tworząc plamy. W ich obrębie jest nalot składający się z konidioforów i zarodników. Zazwyczaj jest biały i występuje najczęściej na dolnej stronie liści, ale może też pojawić się na górnej lub na obydwu. Konidiofory tworzą pęczki, wydostające się na zewnątrz rośliny przez jej rozerwaną skórkę lub przez szparki.
Sprawcą brunatnej plamistości liści buraka jest grzyb R. beticola. Powoduje zamieranie tkanki liściowej, wpływając na zmniejszenie powierzchni asymilacyjnej liści. Może występować razem z chwościkiem, powodując straty w plonie. Objawy tej choroby mogą się ujawniać już od połowy czerwca do końca wegetacji roślin. Na liściach buraka tworzą się szare i brunatne plamki, otoczone ciemniejszą obwódką. Nieregularne plamy mają średnicę do 1 cm, a po pewnym czasie mogą zlewać się w większe skupiska. Porażona tkanka całkowicie zasycha w miejscu plam, pęka i może się wykruszać. Ramularia beticola zwykle rozwija się w zakresie temperatur 17–20°C oraz wysokiej wilgotności powietrza. Objawy pojawiają się po około 15 dniach od infekcji. Grzyb zimuje na resztkach pożniwnych, a także może być przenoszony przez nasiona. W Polsce choroba ta ma małe znaczenie gospodarcze. Badania wskazują, że w Wielkiej Brytanii rzadko powoduje znaczne straty w plonach. Były jednak przypadki, że liście zamierały, a te nowo rozwijające się zużywały nagromadzoną energię w korzeniach.
Chwościk i brunatna plamistość liści buraka na jednym liściu
Chwościk buraka
Jest to choroba najpopularniejsza w uprawie buraków. Infekcje powodowane przez Cercospora beticola powodują wydłużenie zgrubienia korzeniowego buraka, co w znacznym stopniu zmniejsza masę korzeni. Grzyb zimuje na resztkach roślinnych pozostałych po zbiorze buraka oraz na chwastach z rodziny komosowatych (Chenopodiaceae). Konidia rozprzestrzeniają się z wiatrem, a także z kroplami deszczu. Choroba występuje podczas całego okresu wegetacji. Optymalne warunki do rozwoju grzyba są przy wysokiej wilgotności względnej powietrza od 90 do 100%, po opadach deszczu i temperaturze 25–30°C w ciągu dnia oraz powyżej 15°C w nocy.
Cykl rozwojowy C. beticola trwa od 3 do 4 tygodni. Grzybnia rozwija się w tkance miękiszowej liści buraka. Pierwsze objawy choroby można obserwować w postaci okrągłych, dwubarwnych plam, o średnicy 3–5 mm, pojawiających się na najstarszych liściach. W początkowym stadium choroby środek plam jest biały, a z czasem staje się szary. Obwódka plam jest zwykle czerwona lub szarobrunatna. Przy intensywnym rozwoju choroby fragmenty liści lub całe liście z czasem żółkną. W przypadku porażenia 50% ich powierzchni zasychają. Utrata najstarszych liści powoduje wytwarzanie nowych, co powoduje wydłużenie korzenia spichrzowego buraka oraz redukcję masy korzenia.
Zapobieganie chorobom w uprawie buraka ćwikłowego
Działania zapobiegawcze przeciwko tym dwóm chorobom polegają na przestrzeganiu odpowiedniej agrotechniki:
- po zbiorze buraków należy dokładnie przyorać liście,
- nie poleca się uprawy buraków w sąsiedztwie pól, na których był uprawiany burak,
- właściwe zmianowanie polega na 4-letniej przerwie w uprawie buraków na tym samym stanowisku,
- właściwie zbilansowane nawożenie,
- zwalczanie chwastów z rodziny komosowatych,
- dobór odmian o podwyższonej odporności.
Zwalczanie chorób buraka ćwikłowego
Rutynowa chemiczna ochrona buraka ćwikłowego przed chwościkiem buraka jednocześnie chroni rośliny przed brunatną plamistością buraka. W zwalczaniu chwościka dopuszcza się następujące fungicydy z grupy: ditiokarbaminianów (np. Avatar NT), triazole + strobiluriny (np. Fundant 450 SC). Środki te należy stosować od początku, gdy liście zakrywają 50% powierzchni gleby. Z uwagi na zagrożenie chorobą w fazie liścieni, sugeruje się opryskiwanie fungicydami z chwilą pojawienia się pierwszych symptomów choroby (charakterystyczne plamki na liścieniach i młodych liściach
Autor: dr Jan Sobolewski, Skierniewice
fot. Sobolewski
