Jak co roku jest stemphylium (grzyb Stemphylium vesicarium). Sprzyjają mu wahania wilgotności powietrza – na przemian suche i gorące, wilgotne. Pierwsze objawy chorobowe –jasno brązowe, lekko wodniste plamy pojawiają się na najstarszych liściach. Z czasem plamy ciemnieją i wydłużają się (wrzecionowate).
Wrzecionowate, wydłużone plamy rozciągające się przez całą długość szczypioru od strony wewnętrznej są charakterystyczne dla grzybów z rodzaju Stemphylium.
Razem ze stemphylium obserwujemy mączniaka rzekomego (organizm grzybopodobny Peronospora destructor), dla którego rozwoju sprzyjające są aktualnie chłodne noce i duża wilgotność powietrza oraz alternariozę.
Objawy stemphylium
Liście porażone przez Peronospora destructor są jaśniejsze niż zdrowe. Na jasnych plamach tworzy się biało-szary nalot zarodników konidialnych. Na początek zaleca się stosowanie preparatów o działaniu kontaktowym (np. zawierających mankozeb) lub wgłębnym (np. zawierających dimetomorf). Teraz (wysokie zagrożenie) trzeba stosować fungicydy o działaniu systemicznym (np. zawierające metalaksyl, propamokarb).
Objawy mączniaka rzekomego
Sprawcą alternariozy jest grzyb Alternaria porri. Patogen występuje wtórnie (zwykle w drugiej połowie lata) na liściach i pędach kwiatostanowych wcześniej porażonych przez sprawców mączniaka rzekomego i szarej pleśni. Plamy początkowo brązowo-fioletowe zmieniają barwę na brunatno-czarną z aksamitnym nalotem grzybni i trzonków konidialnych. Łuska okrywowa cebul pęka, pojawiają się ciemne plamy, co obniża wartość handlową cebul i możliwość przechowania.
Alternarioza – brązowo-fioletowe plamy zmieniające barwę na brunatno-czarną
Zwykle ochrona przed alternariozą jest prowadzona równolegle ze zwalczaniem mączniaka rzekomego i szarej pleśni. Zalecane są środki zawierające substancje czynne z grup chemicznych: strobiluryny, ftalany, ditiokarbaminiany, iminoacetylomoczniki, acylpikolidy, triazole, anilidy, benzimidazole, pochodne kwasu cynamonowego i karbaminowego.
Zgnilizny cebuli
Fuzaryjna zgnilizna cebuli (grzyb glebowy Fusarium oxysporum). Szczypior żółknie i zasycha, przypominając szkody wywołane przez śmietkę cebulankę. Korzenie różowieją. Późniejsze porażenie może się objawić dopiero w przechowalni – gniciem cebul od piętki.
Często grzyby z rodzajów Alternaria i Stemphylium występują na liściach jednocześnieBiała zgnilizna cebuli (Sclerotia cepivorum) pojawia się pod koniec czerwca. Szczypior jaśnieje, roślina więdnie. Na wykopanej cebuli widać białą, watowatą grzybnię z licznymi, ciemnymi sklerocjami wielkości nasion maku.
Zgnilizna twardzikowa (Sclerotinia sclerotiorum). Na cebulach w strefie wyrastających korzeni pojawia się watowata, zbita, biała grzybnia z czarnymi zarodnikami przetrwalnikowymi (sklerocjami) wielkości nawet do 1 centymetra.
Zgnilizny cebuli powodowane przez Sclerotia cepivorum, Sclerotinia sclerotiorum, Fusarium spp.
W programie ochrony warzyw nie ma obecnie środków zwalczających te zgnilizny. Wiadomo jednak, że zabiegi przedzbiorcze fungicydami zalecanymi przeciwko szarej pleśni (zgniliźnie szyjki – Botrytis aclada) ograniczają także zgniliznę twardzikową.
Katarzyna Wójcik, fot. Wójcik, Wieczyński
