Z siewem ogórka nie warto się spieszyć. Zaleca się wysianie ogórka po „zimnych ogrodnikach” i „zimnej Zośce”, czyli w drugiej połowie maja. Uprawa z rozsady jest nie tylko bardziej kosztowna i pracochłonna, ale też ryzykowna w zmiennych warunkach klimatycznych naszego kraju. Często „wydelikacone” w warunkach szklarniowych rośliny ogórka po wysadzeniu w pole i przejściu kilkudniowego okresu ochłodzenia, więdną, a następnie zasychają.
Pierwsze symptomy uszkodzeń chłodowych (miejscowe zmiany barwy tkanki liścienia i liścia na kolor herbaciany).
Objawy uszkodzeń chłodowych: srebrzyste plamy na liścieniach, silna deformacja pierwszego liścia oraz zasychające brzegi liści wierzchołkowych stożka wzrostu.
Trudny początek
Wystąpienie w okresie wczesnej wegetacji – faza 1–2 liści – stresowych warunków temperaturowych – kilkakrotny spadek temperatury przy gruncie poniżej 10 st.C powoduje wystąpienie uszkodzeń chłodowych o różnym nasileniu, uzależnionym od stopnia odporności odmiany. Pierwszymi symptomami uszkodzeń chłodowych są miejscowe zmiany barwy tkanki liścieni/liści na kolor herbaciany, możliwe do zaobserwowania przez wytrawne oko doświadczonego plantatora.
Nierówne wschody ogórka spowodowane niskimi temperaturami (pośrodku widoczne dwie rośliny, które wzeszły najwcześniej i zostały dotkliwie uszkodzone przez chłody: srebrzyste liści i kompletnie zniszczony stożek wzrostu). Natomiast skrajne rośliny wzeszły 5 dni później przy wyższej temperaturze i uniknęły uszkodzeń chłodowych. Po upływie ok. 4–5 dni objawy uszkodzeń chłodowych są już widoczne na całej siewce, tzn. na liścieniach, pierwszym liściu właściwym i stożku wzrostu. Na liścieniach powstają jasne, srebrzystobiałe plamy, natomiast pierwszy i drugi liść są silnie zahamowane we wzroście, czego efektem jest zdeformowana i „skórzasta” blaszka liściowa. Z kolei na stożku wzrostu można zauważyć zasychające brzegi liści wierzchołkowych oraz jego różny stopień zniekształcenia/skarlenia. W skrajnych przypadkach obserwuje się całkowicie zniszczony/zaschnięty stożek wzrostu bez możliwości regeneracji, co doprowadza do śmierci rośliny. Takie uszkodzenia są szczególnie niebezpieczne na samym początku wegetacji, kiedy rośliny są stosunkowo niewielkie i mają jeden pęd główny bez bocznych rozgałęzień.
Rośliny ogórka z rozsady, które trafiły po okresie wysadzenia na ochłodzenie, w wyniku którego zwiędły, a następnie zaschły.
Nekrozy różnej barwy i wykruszająca się tkanka.
Nekrozy różnej barwy i wykruszająca się tkanka
Srebrzenie czy bielenie?
Ogórek jest wrażliwy nie tylko na niską temperaturę, ale również herbicydy i dlatego każda nieprawidłowość w wykonaniu zabiegów zwalczania chwastów może negatywnie wpłynąć na uprawiane rośliny.
Pierwszymi symptomami uszkodzeń chłodowych są miejscowe zmiany barwy tkanki liścieni/liści na kolor herbaciany, które w ciągu kilku dni stają się srebrzystobiałe. Natomiast początkowe objawy uszkodzeń herbicydowych to żółknące brzegi liścieni/liści, które bardzo szybko bieleją, rozprzestrzeniając się na większą powierzchnie liścia.
Odsłonięte łodygi są narażone na chłody – srebrzenia. Jeżeli chodzi o stożek wzrostu, to w przypadku uszkodzeń chłodowych dochodzi do zasychania brzegów liści wierzchołkowych i czasem do ich zniekształcenia/skarlenia. Z kolei w wyniku uszkodzeń herbicydowych stożek wzrostu bieleje, a potem zasycha. Oba rodzaje uszkodzeń są szczególnie niebezpieczne na samym początku wegetacji, kiedy rośliny są stosunkowo niewielkie i łatwo wówczas nieodwracalnie zniszczyć roślinę.
Zamierają też zawiązki.Ostrożnie z chlomazonem
Uszkodzenia herbicydowe w fazie siewek, podobne do uszkodzeń chłodowych powoduje Command 480 EC, którego substancją czynną jest chlomazon. Preparat ten należy stosować bezpośrednio po siewie (najpóźniej do 2 dni po siewie) na starannie uprawioną glebę bez grud. Środek jest herbicydem selektywnym o działaniu układowym, pobieranym przez korzenie chwastów, powodującym w roślinie hamowanie syntezy karotenoidów. Charakterystycznym objawem działania jest bielenie tkanek. Command 480 EC działa na chwasty głównie w okresie ich kiełkowania. Po jego zastosowaniu chwasty nie wschodzą lub po wschodach bieleją i zasychają.
Uszkodzenia herbicydowe są rezultatem nie tylko bezpośredniego stosowania środków chwastobójczych. Wynikają też z akumulacji w glebie, na przykład z powodu znoszenia cieczy użytkowej lub użycia preparatu w nieodpowiednim terminie. Może też zdarzyć się sytuacja jednoczesnego wystąpienia na siewkach ogórka objawów uszkodzeń herbicydowych i chłodowych. W ich rozróżnieniu kluczową rolę odgrywa systematyczne i uważne obserwowanie roślin ogórka.
Zaschnięte liście wierzchołkowe.Jak po Ance
Również w dalszym okresie wegetacji – faza kwitnienia i owocowania – rośliny ogórka cierpią z powodu nocnych spadków temperatury poniżej 12 st. C. Zazwyczaj ma to miejsce pod koniec lipca, kiedy to zgodnie ze staropolskim przysłowiem „od świętej Anki zimne wieczory i ranki”.
Przy dużych dobowych wahaniach temperatur stosunkowo wcześnie można zaobserwować więdnięcie stożków wzrostu, które bardzo szybko zasychają, co uniemożliwia dalszy wzrost rośliny.
Uszkodzenia chłodowe na liściach przybierają różną postać, od brązowobeżowych nekroz do srebrzystobiałych, nazywanych często pergaminowymi. Na skutek działania wiatru i piasku taka tkanka wykrusza się, a w liściach powstają dziury.
Także odsłonięte łodygi są narażone na działania niskich temperatur, czego niekorzystnym skutkiem jest ich srebrzenie. Bardzo często objawy uszkodzeń chłodowych, zwłaszcza w okresie owocowania roślin, utożsamiane są z objawami chorobowymi. Na przykład srebrzystość liści mylona jest z objawami mączniaka prawdziwego, a zasychanie wierzchołków pędów z fuzaryjnym więdnięciem.
Na podstawie materiałów dr Urszuli Kłosińskiej
