Umowa UE-Wielka Brytania. Ekspert celny ostrzega

Po wynegocjowaniu w Wigilię umowy pomiędzy UE a Wielką Brytanią premier Boris Johnson stwierdził: "Od 1 stycznia nie będzie palisady taryf celnych ani barier taryfowych w handlu”.  W ślad za tą wypowiedzią podaje się, że zdążono z prezentem dla przedsiębiorców działających na rynkach EU-UK. Otóż to nie takie proste i nie będzie tak kolorowo! Cła będą, dokumenty będą i granice celne też będą!

1 lutego 2020 roku Wielka Brytania, Walia, Szkocja i Irlandia Północna (Zjednoczone Królestwo) opuściły UE. W związku z zakończeniem okresu przejściowego od 1 stycznia 2021 r. w życie wchodzą istotne zmiany, w tym m.in. w obrocie towarowym pomiędzy tymi terytoriami. UK staje się dla UE krajem trzecim, a to oznacza procedury i formalności na granicy celnej pomiędzy terytoriami. Towary podlegać będą zgłoszeniom celnym w procedurach celnych zgodnie z tym jak będą przekraczać granice. 

Ratyfikowana 30. grudnia 2020 roku umowa pomiędzy GB i UE daje prawa do traktowania towarów na podstawie reguł preferencyjnych dla towarów pochodzących z tych terytoriów. Towary pochodzące oznaczają - o ile nie przewidziano inaczej - towary kwalifikujące się zgodnie z przepisami pochodzenia określonymi w tej umowie.

Każdy z rynków jest w dostępności jakiegoś zakresu towarów całkowicie uzyskanych oraz przetworzonych na tych terytoriach. Wzajemna (bilateralna) umowa pozwala po ustaleniu „reguł pochodzenia” przemieszczać towary na wartości cła „0%” pod warunkiem wypełnienia reguł pochodzenia. Główne czynniki, jakie będą brane pod uwagę to zmiana klasyfikacji taryfowej (HS), proces produkcyjny, maksymalna wartość lub waga materiałów niepochodzących lub specyficzne wymogi określone w załączniku omawiającym reguły preferencyjnego pochodzenia. Należy podkreślić, że ta umowa daje względy towarom pochodzącym, czyli wspiera rodzime (UE i UK) produkcje w rozumieniu reguł pochodzenia. Na potrzeby umowy zdefiniowano takie pojęcia jak: wartość celna, cena EXW, produkcja standardowych materiałów, przetwarzanie biotechnologiczne, reakcja chemiczna, destylacja, oczyszczanie i definicje dotyczące sekcji XI (tkanin i dzianin).  Natomiast maksymalną wartość towarów ustala się według określonej zasady i opublikowanego wzoru.

Reguły preferencyjnego pochodzenia na towarach pochodzących oznaczają („MaxNOM”) maksymalną wartość materiałów niepochodzących wyrażoną w procentach i obliczaną według następującego wzoru:

MaxNOM (%) = (VNM / EXW) × 100, gdzie „VNM” oznacza wartość materiałów niepochodzących użytych do wytworzenia produktu, czyli jaka jest jego wartość celna w momencie importu, w tym fracht, ubezpieczenie, jeśli były wymagane, opakowanie i wszystkie inne koszty poniesione w transporcie materiałów do portu importu dla Strony umowy (pośrednika, podwykonawcy, dostawcy), w której znajduje się producent produktu. Kiedy wartość niepochodzącego materiały nie jest znana i nie można jej ustalić, stosuje się pierwszą możliwą do ustalenia cenę zapłaconą za materiały niepochodzące w Unii lub w Zjednoczonym Królestwie. Przy obliczaniu wartości towaru preferencyjnie pochodzącego nie bierze się pod uwagę wartości opakowań produktów.  

Wartość materiałów niepochodzących użytych do wytworzenia produktu można obliczyć na podstawie formuły średniej ważonej wartości lub innej metody wyceny zapasów w ramach zasad rachunkowości, które są ogólnie przyjęte przez Stronę umowy. Umowa również określa i definiuje kontyngenty taryfowe (zasada kto pierwszy ten lepszy) na określoną ilość produktów pochodzących (tj. tuńczyk, aluminium).

Deklaracja dostawcy dla towarów objętych tą umową przede wszystkim szczegółowo określa użyte materiały niepochodzące do wytworzenia sprzedawanego/dostarczanego produktu. Deklaracja oczywiście archiwizowana musi być podpisana i w oryginale. Zgodnie z umową również stosować będziemy „oświadczenie eksportera”, czyli tzw. deklarację na fakturze. Deklarację tę stosować można zgodnie z przepisami UE i UK i zgodną z językiem kraju wywozu. Dla naszych eksporterów oznacza to ubieganie się o „pozwolenie na stosowanie uproszczonego deklarowania pochodzenia towarów”. Deklaracja ta jest w naszym prawodawstwie opublikowana w załączniku 22-13 rozporządzenia Komisji UE 2015/2447 . Należy również pamiętać, że umowa obliguje obie Strony do współpracy i wykrywania nadużyć  i  przestępstw celnych. W umowie znajdujemy również zapisy, iż na mocy porozumienia reguły preferencyjnego pochodzenia towarów mogą zostać zawieszone lub cofnięte kiedy to będzie niezbędne w celu ochrony interesów finansowych zainteresowanej Strony.

W tym miejscu należy również zaznaczyć, iż tylko i wyłącznie obrót towarowy z Irlandią Północną odbywać się będzie na zasadach obrotu towarami jak w UE. Od 2021 r. dla celów transakcji towarowych Irlandia Północna będzie traktowana jako terytorium Unii Europejskiej, a podatnicy dokonujący WDT lub WNT towarów na terytorium Irlandii Północnej będą traktowani na te potrzeby jako podatnicy UE. 

Podsumowując: UMOWA O HANDLU I WSPÓŁPRACY MIĘDZY UNIĄ EUROPEJSKĄ A EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĄ ENERGII ATOMOWEJ Z JEDNEJ STRONY I ZJEDNOCZONYM KRÓLESTWEM WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ, Z DRUGIEJ STRONY jest  49 umową jaką podpisała UE z krajami na świecie. Umowy mają wspierać i promować rodzimy rynek w celu zwiększenia m.in. eksportu towaru na preferencyjnych warunkach. Reguły pochodzenia preferencyjnego towaru są przejrzyste i nieskomplikowane, więc przy zaangażowaniu Strony umowy, będą (należy tak założyć) możliwe do spełnienia. Istotą takich umów jest idea, aby móc sprostać wymogom spełnienia warunków i formalności przywozu na dany rynek po cenie pomniejszonej o należne cło z kraju trzeciego.