Zaprawianie to zabieg startowy w ochronie roślin. Nasiona trafiające do gleby są narażone na atak znajdujących się tam patogenów, a rozwijające się młode siewki nie mają jeszcze w pełni wykształconych funkcji obronnych, aby całkowicie zwalczyć chorobę i jednocześnie utrzymać wigor do dalszego rozwoju. To newralgiczny czas, w którym potrzebne jest dodatkowe wsparcie w formie zabiegów ochronnych. Osłona utworzona w procesie zaprawiania stanowi pierwszą zaporę dla patogenów, ułatwia kiełkowanie nasion i poprawia wschody roślin. Metoda (na mokro, półsucho albo na sucho) jest powszechnie stosowana w produkcji od wielu lat.
Dostępność zapraw nasiennych w Polsce
Chociaż zaprawy są bardzo potrzebne, na rynku środków ochrony roślin stanowią one niewielki odsetek dostępnych preparatów. Zdecydowana większość przeznaczona jest do ochrony zbóż, kukurydzy i rzepaku.
Dostępne zaprawy nasienne są przeznaczone do ochrony przed chorobami grzybowymi, w większości warzyw bobowatych. Brak jest zapraw insektycydowych. Niemniej jednak brak ten widoczny jest także wśród upraw rolniczych. Problem z dostępnością zapraw nasiennych wynika przede wszystkim z intensywnego procesu wycofywania substancji czynnych. Niewielka liczba nowych substancji nie jest rejestrowana w zakresie zaprawiania.
Wzmacnianie materiału siewnego przez otoczkowanie i inkrustracje
Droższą, ale skuteczniejszą metodą wzmacniania materiału siewnego jest otoczkowanie lub inkrustracja. Nasiona poddane takiemu procesowi są ujednolicone pod względem kształtu i rozmiaru, co także poprawia precyzję wysiewu.
- Nasiona otoczkowane są także cięższe od standardowo zaprawianych, ponieważ oprócz środka ochrony do masy dodaje się klej oraz materiały obojętne, takie jak glinka kaolinowa, wapień, gips, perlit lub torf. Powstała w procesie otoczkowania osłonka musi być trwała, ale jednocześnie przepuszczalna dla wody i gazów, a także nie może stwarzać oporów podczas kiełkowania nasiona. Materiał siewny przeznaczony do tej metody jest ściśle selekcjonowany pod względem jakości i zdolności kiełkowania. Wybierane są tylko nasiona najlepsze.
Dostępny materiał siewny z otoczką
Na rynku nasiennym dostępny jest materiał już otoczkowany. Tą drogą można się zaopatrzyć w:
- buraka ćwikłowego,
- koper ogrodowy,
- marchew,
- ogórek gruntowy,
- paprykę,
- pietruszkę,
- pomidora,
- rzodkiewkę czy sałatę.
Należy dokładnie przeczytać w etykiecie, co wchodzi w skład takiej otoczki. Często jest ona pochodzenia naturalnego (m.in. torf, dolomit, glina) i jej celem jest wyłącznie ułatwienie wysiewu przez powiększenie kalibru nasion oraz zwiększenie zdolności kiełkowania. Nie jest w tym przypadku zapewniona ochrona nasion i późniejszych siewek przed patogenami, z uwagi na brak dodatku odpowiedniego środka ochrony.
Czytaj także:
Jakie zaprawy są dostępne w Holandii?
Z uwagi na różnice w dostępności środków ochrony roślin w różnych krajach Unii Europejskiej, dokonano przeglądu zapraw nasiennych przeznaczonych dla warzyw w Holandii. Jako ważny eksporter materiału nasiennego jest ciekawym obiektem porównawczym.
Dostępność zapraw przeznaczonych do ochrony warzyw w Holandii jest także ograniczona, jakkolwiek widoczne jest większe zróżnicowanie zawartych w nich substancji czynnych. Należy zaznaczyć, że w przypadku substancji metalaksyl-M, zezwolenie na stosowanie zostało odnowione, jednak tylko do zaprawiania nasion przeznaczonych do wysiewu w szklarniach [zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2020/617 z 5 maja 2020 r.]. Ponadto zarejestrowana jest biologiczna zaprawa nasienna oparta na mikroorganizmie – bakterii Pseudomonas chlororaphis.
Zakres stosowania zapraw dostępnych w Holandii jest dużo szerszy niż w Polsce, umożliwiając ochronę startową większej liczby gatunków warzyw. Dominującą substancją czynną zarówno w Polsce, jak i Holandii jest fludioksonil. Zezwolenie na jej stosowanie wygasa 31.10.2023 r., ale już teraz ma status kandydata do zastąpienia.
Wycofanie tej substancji w ogromnym stopniu utrudni ochronę materiału nasiennego warzyw nie tylko w Polsce i Holandii, ale także w innych krajach Unii Europejskiej, gdzie stanowi podstawę ochrony nasiennej.
Magdalena Sobocińska
